Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα;

Το μεγαλύτερο ψέμα είναι η παραδοχή ότι δεν λέμε ψέματα! Όλοι αλλά κυρίως οι γονείς, αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιήσουμε “πλαστές δικαιολογίες” για να πείσουμε τα παιδιά μας να κάνουν κάτι που θέλουμε ή κάτι που πρέπει ή απλά για να μην τα στεναχωρήσουμε.

Ενώ οι ενήλικοι αντιλαμβανόνται την έννοια του ψέμματος και την ώρα που τα εκφράζουν καταλαβαίνουν ότι “κοροιδεύουν” τους ανήλικους, τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά δεν μπορούν να το αντιληφθούν. Συχνά, χρησιμοποιούν τα ψέμματα για να επιτύχουν αυτό που επιθυμούν αλλά δεν κατανοούν ούτε τι κάνουν ούτε τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους.

Όσο όμως τα παιδιά μεγαλώνουν, έχουν πλήρη αντίληψη του λάθους τους και γνωρίζουν ότι αυτό που κάνουν απαγορεύεται και μπορεί να έχει συνέπειες.

Γιατί όμως το κάνουν και τί πρέπει να κάνετε εσείς για να το αντιμετωπίσετε;

Όταν έχει γίνει κάτι στενάχωρο ή το παιδί δεν νιώθει καλά για κάτι που έγινε, μπορεί να παραπονεθεί πως το πονάει η κοιλιά του ή το κεφάλι του, ενώ δεν συμβαίνει. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί εκφράζει τη δυσαρέσκεια του και θέλει να σας τραβήξει την προσοχή.

Μην το μαλώσετε και μην αδιαφορήσετε, χαιδέψτε το εκεί που σας λέει ότι πονάει, δώστε του ένα φιλί και κάντε το να νιώσει ασφάλεια να εκφράσει το συναίσθημά του. Αρχικά, παρηγορήστε το και στη συνέχεια ξεκινήστε μια συζήτηση μαζί του για αυτά που νιώθει ή μπορεί να φοβάται. Στο τέλος, μιλήστε του για την αξία της αλήθειας και πώς μπορεί να λύσει καλύτερα ένα πιθανό πρόβλημα.

Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες, έχουν απίστευτη φαντασία, η οποία πολλές φορές, λειτουργεί και σαν άμυνα. Όταν θα δούν μια ταινία περιπέτειας με πολύ έντονες σκηνές, θα ενθουσιαστούν και θα θέλουν να σας την παρουσιάσουν.
Επειδή, όμως, δεν είναι σε ηλικία που να μπορούν να προσποιηθούν ή να διηγηθούν τόσο εύκολα ιστορίες, γίνονται οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές και τα παρουσιάζουν σαν να τα έκαναν τα ίδια. Αυτού του είδους τα ψέμματα δεν πηγάζουν από καακή συμπεριφορά. Όλα τα παιδιά αυτής της ηλικίας, περνάνε μια τέτοια φάση στην ζωή τους.

Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι μην τους περιορίσετε τη φαντασία και να μην τα “κοροιδέψετε” κάνοντας σχόλια για την ιστορία τους. Αφήστε τα να ολοκληρώσουν την αφήγηση και δείξτε ενδιαφέρον. Στη συνέχεια διαβάστε μαζί τους ένα παραμύθι και συζητήστε αυτά που διαβάσατε, δίνοντας έμφαση σε όσα δε μπορούν να συμβούν στο δικό μας κόσμο και είναι μόνο “παραμυθένια”. Αφού βεβαιωθείτε ότι καταλαβαίνει τι είναι ψέμα και τι φαντασία, μιλήστε του για την αξία της αλήθειας και τις συνέπειες του ψέμματος.

Τα μεγαλύτερα παιδιά, λένε ψέμματα γιατί πιστεύουν πως με αυτόν τον τρόπο θα γλυτώσουν την τιμωρία, για κάτι που έχουν κάνει και δεν έπρεπε. Είναι σε θέση να καταλάβουν ότι έχουν κάνει κάποιο λάθος και προσπαθούν να βρούν δικαιολογία για να το καλύψουν.

Η αντίδραση σας πρέπει να είναι πολύ προσεκτική. Δεν πρέπει για κάνενα λόγο να χάσετε την ψυχραιμία σας και φωνάξετε στο παιδί ή να το μαλώσετε. Ζητήστε του ήρεμα να σας πει την αλήθεια και εξηγήστε του ότι το να παραδέχεται κάποιος τα λάθη του, δείχνει γενναιότητα και ωριμότητα. Επιβεβαιώστε το, ότι η παραδοχή του λάθους, δε σημαίνει αυτόματα τιμωρία, αντίθετα διευκολύνει την κατάσταση. Το παιδί δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συνδυάσει την αλήθεια με την τιμωρία, γιατί τότε θα λέει ψέμματα συνέχεια. Αλλά θα πρέπει να του είναι ξεκάθαρο ότι η αλήθεια δεν το “γλυτώνει” από τις συνέπειες, γιατί τότε θα τη χρησιμοποιεί λανθασμένα. Τέλος, μην βάζετε στο παιδί ταμπέλες είσαι ψεύτης γιατί θα προσπαθεί, χωρίς να το καταλαβαίνει να τις υπερασπίζεται.

Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, έχουν ανάγκη να χτίσουν μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί σας και θέλουν να νιώθουν άνετα να σας μιλάνε για αυτά που τα απασχολούν και να μην φοβούνται να πουν την αλήθεια. Τα παιδιά, σε όποια ηλικία κι αν είναι, θέλουν να νιώθουν ασφάλεια στο σπίτι τους και εσάς δίπλα τους σαν το πιο σταθερό τους στήριγμα.

Στο χέρι σας είναι να δημιουργήσετε τις κατάλληλες προυποθέσεις και να διαμορφώσετε τον χαρακτήρα των παιδιών σας. Επιβραβεύστε τα για την ειλικρινεία τους και δώστε τους την αφορμή που περιμένουν για να παραδέχονται τα λάθη τους και να μαθαίνουν από αυτά!